Postanowiliśmy utworzyć witrynę internetową, która w oparciu o zgromadzony przez nas materiał prasowy da podstawowe informacje o polonijnych archiwach, bibliotekach, instytutach naukowych, muzeach i pomnikach polskich za granicą. Inicjatorem i kustoszem Wirtualnego Muzeum Polonii, podobnie jak i Polonijnej Biblioteki Cyfrowej, na której zbiorach się opiera, jest prof. dr hab. Dariusz Kuźmina z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Wśród licznych polonijnych inicjatyw prasowych wiele było efemerycznych, ale są też tytuły, które wychodzą od lat i stały się prawdziwymi instytucjami. Wobec braku mechanizmu gromadzenia i zachowania czasopism polonijnych, wszelkie inicjatywy ich digitalizacji mają pierwszorzędne znaczenie. Gazety to prawdziwe kapsuły czasu chroniące to, co ulotne – aktywność społeczną, polityczną i kulturalną Polonii. O bogactwie kultury polskiej świadczą jej polonijne dzieje. Wszystkie modele emigracji można w dziejach Polonii prześledzić – od zwartych grup zamieszkujących w tej samej okolicy, z własnym kościołem, szkołą, biblioteką i prasą, przez indywidualne adaptacje do nowych warunków, aż po pełną asymilację. Te modele można obserwować na każdym kontynencie i w każdym kraju gdzie znalazła się polska diaspora.
Początek prasy polonijnej dały czasopisma „Echo z Polski” (1863–65 Nowy Jork) i „Orzeł Polski” (1870 Washington, stan Missouri, USA). Do 1939 prasę polonijną stanowiły przede wszystkim wydawnictwa emigracji zarobkowej — ponad 1000 tytułów. Cezurą jest rok 1939 i II wojna światowa. Spowodowała ona powstanie wielu nowych tytułów; o ile 1870–1939 ukazało się ok. 1600–1700 tytułów, o tyle w czasie samej tylko wojny było ich ok. 900. Po wojnie Polonia wydawała ponad 2 tytułów czasopism. Pełna bibliografia czasopism polonijnych jeszcze nie powstała.
Prasa była potęgą do czasów wejścia na rynek mediów kolorowej telewizji. W czasach swojej świetności nie darmo była nazywana czwartą władzą. Obecnie spektrum informacji przeniosło się do Internetu, który jest pierwszym wyborem, jeśli chodzi o kontakty i poszukiwanie informacji. Daje on nowe możliwości dotarcia do tych wszystkich, którzy przyznają się do polskiego pochodzenia i interesują krajem skąd pochodzą ich przodkowie.
Portale internetowe
Bibliografia
- Dziedzictwo kulturowe : informacja, mniejszości narodowe : materiały z międzynarodowego seminarium “Zachowanie dziedzictwa kulturowego: dostęp do źródeł informacji w społeczeństwach zróżnicowanych etnicznie”, red. A. Skrzypczak, Warszawa 1994;
- Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, T.1-5, red.K. Dopierała, Toruń 2003-2005;
- Informator Polonii świata, red. M. Chrobry, New York 1993;
- Judyccy A. i Z.: Polonia : słownik biograficzny, Warszawa 2000;
- Kłossowski A.: Książka polska na obczyźnie : XX wiek, Toruń 2003;
- Kowalik J.: Bibliografia czasopism polskich wydanych poza granicami Kraju od września 1939 roku. T. 5., Suplement do tomów 1-4, Lublin 1973 – 1984;
- Kompendium biograficzno-informacyjne Wielkiej Emigracji 1831-1900 : na podstawie spisów, sprawozdań emigracyjnych, nekrologów prasowych, prac o nekropoliach, wspomnień itp., oprac. Z. Sudolski, Warszawa 2011;
- Polonia w walce o niepodległość i granice Rzeczypospolitej 1914-1921, red. A. Koseski, Pułtusk 1999;
- Potrzeby informacyjne Polonii, red. D. Kuźmina, I. Pugacewicz, Warszawa 2010;
- Ślady polskości : Polonia i emigracja w świetle badań i źródeł historycznych, red. D. Nałęcz, Warszawa 1999;
- Wkład Polaków w kulturę Europy i świata : T.1 : skromni ludzie, wielkie dokonania, red. A. Kamler, Warszawa 2016
- Współczesne księgozbiory polskie za granicą : informator. [T].1 : Polskie i polonijne księgozbiory instytucji , oprac. B. Bieńkowska, E. Maruszak, J. Puchalski, Warszawa 2009;
- Współczesne księgozbiory polskie za granicą : informator. [T].2 : Polonika w bibliotekach obcych, oprac. B. Bieńkowska, E. Maruszak, J. Puchalski, Warszawa 2016.
Linki